Czasy pandemii uświadomiły nam jak wielką rolę w walce o zdrowie i bezpieczeństwo odgrywa przestrzeganie zasad higieny. Wiele osób włączyło do rutynowego sprzątania domu również dezynfekcję klamek czy podłogi w wiatrołapie. Są to powierzchnie częściej narażone na kontakt z niebezpiecznymi patogenami.
Jednak są miejsca, w których pandemia nie wymusiła wprowadzenia dodatkowych środków ostrożności, bo zawsze były one na najwyższym możliwym poziomie. W przemyśle spożywczym utrzymanie czystości jest priorytetem, a uchybienia w tym zakresie mogą kosztować ludzkie zdrowie, a nawet życie.
Przemysł spożywczy – kiedy wymagana jest dezynfekcja?
W przemyśle spożywczym należy zawsze pamiętać o zachowaniu najwyższego poziomu higieny. Jest to regulowane zarówno przez obowiązujące przepisy prawa, jak i wewnętrzne procedury zakładów. Utrzymanie produkcji na maksymalnym poziomie również opiera się na przestrzeganie surowych wymagań odnośnie czystości na każdym z etapów tego procesu.
Produkcja w przemyśle spożywczym związana jest nierozerwalnie z występowaniem wielu rodzajów zabrudzeń. To m.in. tłuszcze, przyprawy, materia organiczna, glazury oraz niebezpieczne alergeny. Wszystkie z nich muszą zostać skutecznie usunięte, dzięki zastosowaniu odpowiedniej metody mycia i dezynfekcji. Utrzymanie maszyn na wymaganym poziomie czystości jest kluczowe, aby utrzymać płynność produkcji.
Co to jest dezynfekcja?
Definicja dezynfekcji podaje, że polega ona na usuwaniu drobnoustrojów i ich przetrwalników (jaj, zarodników itp.) z przedmiotów i powierzchni użytkowych. Jej zastosowanie pozwala usunąć ich formy wegetatywne, jednak czasem nie udaje się całkowicie wyeliminować form przetrwalnikowych. Przedmiot poddany dezynfekcji nie jest więc całkowicie wyjałowiony.
Metody skutecznej dezynfekcji
Metody skutecznej dezynfekcji pomieszczeń i powierzchni, stosowane również w przemyśle spożywczym, możemy podzielić na trzy rodzaje: fizyczne, chemiczne i termiczno-chemiczne.
Na początek wymieńmy czynniki fizyczne służące do dezynfekcji:
– para wodna o temperaturze 100 – 105°C pod odpowiednim ciśnieniem;
– promieniowanie UV o długości fali 256 nm mające zastosowanie w przypadku oczyszczania powietrza lub powierzchni nieosłoniętych.
Czynniki chemiczne o charakterze dezynfekującym:
– związki fenolowe;
– związki metali ciężkich np. srebra;
– związki halogenowe;
– fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny;
– utleniacze np. nadmanganian potasu, ozon;
– tenzydy np. mydła;
– kwasy i zasady;
– alkohole m.in. etanol;
– aldehydy m.in. formaldehyd;
– czwartorzędowe sole amonowe.
Jak przebiega dezynfekcja?
W zakładach przemysłu spożywczego wszystkie etapy utrzymania czystości oraz mycia i dezynfekcji maszyn i powierzchni są ściśle określone przez prawo oraz wdrożone procedury. Dzięki ich stałemu przestrzeganiu nie dochodzi do niebezpiecznych sytuacji, których konsekwencje mogą zagrażać pracownikom, a także konsumentom wytwarzanych produktów. Przede wszystkim osoby wchodzące na teren produkcji są zobligowane do przestrzegania określonych zasad higieny, łącznie z obowiązkową dezynfekcją rąk.
Dezynfekcja – krok po kroku
Maszyny skierowane do mycia i dezynfekcji muszą zostać rozmontowane. Następnie usuwa się zanieczyszczenia widoczne na pierwszy rzut oka, zazwyczaj z użyciem dużej ilości wody, oraz zależnie od rodzaju zabrudzenia, odpowiednich narzędzi i chemii. Mycie właściwe odbywa się z zastosowaniem środków chemicznych niszczących zidentyfikowany rodzaj drobnoustrojów obecnych na danej powierzchni. Równie ważne jest ich spłukanie, ponieważ mogą one stanowić potencjalne ryzyko skażenia żywności. Często wymagane jest osuszenie umytej powierzchni. Zastosowanie biodegradowalnych kwasów organicznych o charakterze dezynfekującym nie wymaga ich spłukiwania.
Postępowanie zgodnie z procedurami nie jest gwarancją skutecznej dezynfekcji. Dlatego każdorazowo mycie jest kontrolowane z użyciem odpowiednich testów mikrobiologicznych przez wykwalifikowany personel. Dopiero po stwierdzeniu skuteczności całego procesu możliwe jest wznowienie produkcji.
Korzyści wynikające z dezynfekcji
Proces dezynfekcji powinien być elementem codziennej zakładowej rutyny. To od niego zależy wysoka jakość produktu budująca renomę marki. Zyskanie sympatii i zaufania klientów przekłada się na decyzje zakupowe, a tym samym na zwiększenie sprzedaży.
Korzyści wynikające z dezynfekcji to również zwiększony poziom bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownicy mający styczność z czystymi powierzchniami nie są narażeni na kontakt z niebezpiecznymi patogenami, które mimo środków ochrony osobistej stwarzają zagrożenie. Utrzymanie czystości w zakładzie przemysłowym związanym z produkcją żywności to gwarancja bezpieczeństwa i wysokiej jakości produktów. To pozwala spać spokojnie w razie kontroli np. z sanepidu, ale redukuje również niebezpieczeństwo skażenia żywności, którego skutki są trudne do przewidzenia.